Τι είναι η οστεονέκρωση (άσηπτη νέκρωση) της μηριαίας κεφαλής;
Η οστεονέκρωση (άσηπτη νέκρωση) της μηριαίας κεφαλής είναι επώδυνη κατάσταση που οφείλεται στη διαταραχή της αιμάτωσης της μηριαίας κεφαλής. Κατά την εξέλιξη της νόσου, παρατηρείται μια προοδευτική νέκρωση των οστικών κυττάρων της κεφαλής του μηριαίου οστού, ως αποτέλεσμα της μειωμένης αιμάτωσης της περιοχής. Αυτή η διαταραχή οδηγεί σε μικροκατάγματα, καθίζηση της αρθρικής επιφάνειας και τελικά καταστροφή της άρθρωσης. Η άσηπτη νέκρωση του ισχίου είναι μια όχι τόσο σπάνια νόσος και ευθύνεται για το 10% των ολικών αρθροπλαστικών που γίνονται στις ΗΠΑ και την Β. Ευρώπη ετησίως.
Είναι μια νόσος η οποία κατά κανόνα παρουσιάζεται σε νεότερους ασθενείς (ηλικίας 35 – 55 ετών), οι άντρες προσβάλλονται έως και τρεις φορές περισσότερο από τις γυναίκες και σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών αφορά και στα δυο ισχία.
Ποια είναι τα αίτια της οστεονέκρωσης της μηριαίας κεφαλής;
Τα αίτια της οστεονέκρωσης μπορεί να είναι τραυματικά ή μη τραυματικά. Στην κατηγορία των τραυματικών περιλαμβάνονται κυρίως τα κατάγματα (π.χ. κάταγμα αυχένα του μηριαίου οστού) και τα εξαρθρήματα. Η αιτιολογία της μη τραυματικής οστεονέκρωσης παραμένει σε ένα μεγάλο βαθμό άγνωστη. Υπάρχουν όμως παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου:
- μακροχρόνια χρήση στεροειδών
- αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
- κάπνισμα
- αιματολογικές νόσοι (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία, λευχαιμία, λέμφωμα)
- η νόσος των δυτών (Caisson disease)
- η ακτινοβόλιση της περιοχής
- νόσος Gaucher
- διαταραχές πήξης
- ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)
Ποια είναι τα συμπτώματα της άσηπτης νέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου;
Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος. Ο πόνος εμφανίζεται στην περιοχή του ισχίου, συνήθως χωρίς ιστορικό τραυματισμού. Κατά την κλινική εξέταση ο πόνος συνήθως εντείνεται κατά την έσω στροφή του ισχίου. Στα αρχικά στάδια της νόσου δεν εμφανίζεται περιορισμός στο εύρος κίνησης της άρθρωσης του ισχίου. Καθώς εξελίσσεται η νόσος αυξάνεται ο πόνος στην περιοχή και περιορίζεται το εύρος κίνησης.
Πως γίνεται η διάγνωση της οστεονέκρωσης της μηριαίας κεφαλής;
Η διάγνωση τίθεται με την λήψη του ιστορικού, την λεπτομερή κλινική εξέταση και τον απεικονιστικό διαγνωστικό έλεγχο της άρθρωσης. Στα αρχικά στάδια της νόσου η ακτινογραφία της άρθρωσης είναι φυσιολογική. Επί έντονης κλινικής υποψίας είναι απαραίτητη η διενέργεια μια μαγνητικής τομογραφίας των ισχίων. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου η διάγνωση μπορεί να τεθεί και με απλή ακτινογραφία του ισχίου λόγω των έντονων αλλοιώσεων που έχει υποστεί η μηριαία κεφαλή.
Μαγνητική τομογραφία 32χρονου ασθενούς με οστεονέκρωση κεφαλής μηραίου (προσωπικό αρχείο)
Αντιμετώπιση της οστεονέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου
Η συντηρητική αγωγή δυστυχώς δεν έχει θέση στη θεραπεία της άσηπτης νέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου. Στο παρελθόν έγιναν προσπάθειες αντιμετώπισης της νόσου με συντηρητικά μέσα όπως η αποφόρτιση του σκέλους και η χρήση διαφόρων φαρμάκων. Οι προσπάθειες αυτές όμως οδήγησαν σε κατάρρευση της άρθρωσης σε διάστημα δύο με τριών ετών.
Στα αρχικά στάδια της οστεονέκρωσης, ενδείκνυται η τεχνική της αποσυμπίεσης του οστού μέσω τρυπανισμού (core decompression), δηλαδή με αφαίρεση τμήματος του οστού της κεφαλής του μηριαίου με ειδικό εργαλείο. Πρόκειται πρακτικά για τη δημιουργία οπών στη μηριαία κεφαλή με σκοπό την ελάττωση της ενδοστικής πίεσης και τη δημιουργία χώρου για την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων. Στη συνέχεια μπορεί επικουρικά να γίνει έγχυση αυτόλογων παραγώγων αίματος (βλαστοκύτταρα) στην περιοχή. Ο ασθενής λαμβάνει εξιτήριο την ίδια ημέρα και μερικές εβδομάδες μετεγχειρητικά κινητοποιείται με βακτηρίες (πατερίτσες) με μερική φόρτιση του σκέλους. Η συγκεκριμένη επέμβαση είναι επιτυχής στο 25% με 85% των περιπτώσεων, αναλόγως με το στάδιο της νόσου.
Η έγκαιρη διάγνωση και χειρουργική θεραπεία της άσηπτης νέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου αποτελεί μονόδρομο στην επιβίωση της κεφαλής. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου όπου υπάρχουν εκτεταμένες βλάβες στη μηριαία κεφαλή ή οι αλλοιώσεις έχουν επεκταθεί και στην κοτύλη, η ολική αρθροπλαστική παραμένει η εγχείρηση επιλογής.
Ο ορθοπεδικός χειρουργός Ροντογιάννης Γεώργιος πραγματοποιεί την επέμβαση σεβόμενος την ανατομία χρησιμοποιώντας την τεχνική AMIS. Αυτή η χειρουργική τεχνική δεν προκαλεί βλάβη στους μυς που περιβάλουν το ισχίο, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνει μια πληθώρα πλεονεκτημάτων όπως:
- Απαιτείται μικρότερη τομή δέρματος
- Ελαττώνεται στο ελάχιστο ο μετεγχειρητικός πόνος και η απώλεια αίματος
- Ελαχιστοποιείται η παραμονή στο νοσοκομείο
- Ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα μετά την επέμβαση
- Επιταχύνεται η επάνοδος του ασθενούς στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες
- Ο ασθενής μπορεί να οδηγήσει 3-4 εβδομάδες μετά την επέμβαση
Μετεγχειρητική ακτινογραφία ανωτέρω ασθενούς μετά από ολική αρθροπλαστική ισχίου (προσωπικό αρχείο)
Ο ιατρός Γεώργιος Ροντογιάννης είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εργάστηκε το 2012 έως και το 2021 στην Γερμανία, όπου και απέκτησε μεγάλη εμπειρία τόσο στον τομέα των αρθροπλαστικών και των αρθροσκοπήσεων όσο και σε αυτόν της τραυματολογίας.
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα ανέλαβε επιμελητής της κλινικής Ορθοπαιδικής και Αθλητικής Ορθοπαιδικής του Metropolitan Hospital και παράλληλα διατηρεί ορθοπαιδικό ιατρείο στη Χαλκίδα.
Ιατρείο Χαλκίδα
Φαβιέρου 13, 34100 Χαλκίδα
Τηλέφωνο: 2221021010
Κινητό: 6986740252
Web: https://georgiosrontogiannis.gr/
